Torba Yasa Teklifi İle 2024 Yılında Geçerli Olacak Vergi Değişiklikleri

Bu bültenimizde, 24.11.2023 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişikliği Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” hâlihazırda Meclis Genel Kurulunda görüşülmekte olup, torba yasanın kabul edilmesi halinde, 2024 yılında yürürlüğe girecek vergi mevzuatındaki değişikliklere yer verilmiştir.

VERGİ MEVZUATINDA BEKLENEN DEĞIŞİKLİKLER

1. 6802 Sayılı Gider Vergileri Kanunu

6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 29 uncu maddesinde konut finansmanı kapsamında kullandırılan krediler ve yapılan sigorta işlemleri dolayısıyla lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisna tutulmuştur. Ancak ilgili istisnanın ihtiyaçtan fazla konut alımına veya konut finansmanının ihtiyaç kredisi şeklinde kullanımına yol açmaması için bu kanun teklifinin 6. Maddesi kapsamında ilgili BSMV istisnası, kredinin kullanıldığı tarih itibarıyla üzerine kayıtlı konuta sahip olanların doğrudan veya kooperatifler aracılığıyla kullandıkları konut kredileri dolayısıyla lehe alınan paralar istisna kapsamı dışına çıkarmaktadır. Bu durumda ilgili BSMV istisnasının sadece üzerine hâlihazırda bir konut kayıtlı olmayan kişiler tarafından kullanılabilir hale gelmesi amaçlanmaktadır.

2. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu

• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu Mükerrer Madde 20/B uyarınca internet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna edilmiştir. İlgili kanun teklifinin 7. Maddesiyle bu istisnanın sosyal ağ sağlayıcıları dışındaki dijital platformlar için de geçerli olması, herhangi bir dijital platformda metin, görüntü, ses, video gibi içerikleri paylaşması; internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden eğitim, yemek tarifi, ürün tanıtımı gibi videolar paylaşması veya yine bu ortamlar üzerinden veri işleme ve geliştirme gibi içerikler paylaşmak suretiyle kazanç elde edilmesi de istisna kapsamına alınması teklif edilmiştir.
• Mezkûr kanunun 22. Maddesinin b fıkrasında tam mükellef gerçek kişilerin tam mükellef kurumlardan sağladığı kar payı gelirlerinin yarısı gelir vergisinden istisna edilmiştir. Kanun teklifinin 8. Maddesinde bu istisnaya ek olarak, tam mükellef gerçek kişilerin, kanunî ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limited şirketlerden elde edilen kar paylarında da, bu kurumların ödenmiş sermayesinin en az %50’sine sahip olunması ve kar payının elde edildiği takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla bu istisna kapsamında değerlendirilmesi teklif edilmiştir. Bu durumda ilgili kanun teklifinin kabul edilmesi halinde tam mükellef gerçek kişilerin ödenmiş sermayesinin %50’lik kısmına sahip oldukları yurt dışı iştiraklerinden elde ettikleri iştirak kazançlarının Türkiye’ye getirilmesi şartıyla %50’si gelir vergisinden istisna edilecektir.
• Mezkûr kanunun 40. Maddesinde ihracat yapan veya yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükelleflere, bu bentte yazılı giderlere ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hâsılatın binde beşini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri indirme hakkı tanınmıştır. Ancak ilgili kanun teklifinin 9. maddesinde ilgili götürü gider hesaplamasının gerçekleşmemiş giderlere ait bir hesaplama olması ve bunun vergi matrahını aşındırması nedeniyle ilgili uygulamanın yürürlükten kaldırılması teklif edilmiştir.
• Mezkûr kanunun 89/1-13. Maddesiyle Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50’si gelir vergisinden istisna edilmiştir. İlgili kanun teklifinin 10. maddesinde bu istisnanın “«kazancın, elde edildiği takvim yılma ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar tamamının Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla” uygulanması ve ilgili istisna oranının %80’e çıkarılması teklif edilmiştir.
• İlgili kanun teklifinin 13. Maddesinde, mezkûr kanunun Geçici 72. Maddesinde düzenlenen, sporculara yapılan ücret ve ücret sayılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılmasına ilişkin uygulamanın 31.12.2028’e kadar uzatılması teklif edilmiştir.
• İlgili kanun teklifinin 14. Maddesinde mezkûr kanunun Geçici 76. Maddesinde 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar 31.12.2023 tarihine kadar gelir vergisinden istisna edilmiştir. Kanun teklifinde ilgili düzenlemenin 31.12.2028’e kadar uzatılması teklif edilmiştir.

3. 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

• Kanun teklifinin 15. Maddesinde, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’na Mükerrer Madde 413 adıyla düzenlenecek bir madde eklenmesi ve ilgili maddede Kanunun 5. maddesi kapsamında üçüncü kişilerle paylaşılabilecek bilgilerin genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ve gerçek veya tüzel kişilerle paylaşılması karşılığında sorgu veya dönen kayıt başına 25 kuruştan az olmamak üzere katılma payı alınması teklif edilmiştir.
• Mezkûr kanunun Geçici 30. Maddesinde sanayi sicil belgesini haiz mükelleflere münhasıran imalat sanayiinde veya Teknoloji Geliştirme, Ar-Ge alanında faaliyette bulunan mükelleflere münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılmak üzere, iktisap edilen yeni makina ve teçhizat ile aynı tarihe kadar yatırım teşvik belgesi kapsamında 31.12.2023 tarihine kadar iktisap edilen yeni makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri, ilan edilen faydalı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınmak suretiyle hesaplama hakkı tanınmıştır. Kanun teklifinin 16. Maddesinde bu uygulamanın 31.12.2024’e kadar uzatılması teklif edilmiştir.
• Mezkûr kanunun Geçici 33. Maddesine yapılacak ekleme ile bankalar, finansal şirketler, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin finansal tabloların düzenlenmesine, geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farklarını kazancın tespitinde dikkate almaması teklif edilmiştir.

4. 488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu

• 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun ek 2. maddesinin (2) numaralı fıkrasının (a) bendinde Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatımlardan ve bazı kamu yatımlarımdan uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya yabancı para ile finanse edilenlerin yapımını üstlenen ana yüklenici firmaların faaliyetlerine Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesine bağlı olarak damga vergisi istisnası tanınmıştır. İlgili kanun teklifinin 21. Maddesinde, “uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya” ifadesinin çıkarılması teklif edilmiştir. İlgili düzenleme teklifinin gerekçesi olarak, tam mükellef firmalar tarafından üstlenilen söz konusu ihalelerde, yerli ve yabancı firmalar arasında rekabet oluşturmak suretiyle hem kamunun yatırım maliyetinin düşürülmesi hem de ülkeden döviz çıkışının engellenmesi amacının dışına çıkılmasına ve vergi kaybına neden olduğu öne sürülmüştür. İlgili ifadenin çıkarılmasıyla istisnanın yalnızca ülkeye döviz girişine hizmet eden yabancı para ile finanse edilen yatımlara uygulanması amaçlanmaktadır.
• İlgili kanun teklifinin 22. Maddesinde, mezkur kanuna ekli (1) sayılı tablonun «II. Kararlar ve mazbatalar» başlıklı bölümünün 2. fıkrasının parantez içi hükmünde yer alan «ihale kararının» ibaresinin «ihale karan ve ihaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşmenin» şeklinde değiştirilmesi teklif edilmiştir. Böylece Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikâyet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikâyet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi hâlinde, iptal edilen ihaleye ilişkin olarak düzenlenen sözleşmenin de hükmünden yararlanılmayan kısmının iadesine imkan sağlanarak uygulamadaki farklılıkların giderilmesi amaçlanmıştır. Bunun yanında, ihalenin iptali olmaksızın sadece ihale üzerine bırakılan isteklinin değişmesi halinde mevcut ihale karan ve sözleşmenin damga vergilerinin iade edilmeyeceği de kesinlik kazanacaktır.

5. 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

• 3065 sayılı KDV Kanunu’nun 29. Maddesinde hesaplanan katma değer vergisinden indirilebilecek vergiler tanımlanmıştır. İlgili kanun teklifinin 30. Maddesinde bahsi geçen kanun maddesine “Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenen katma değer vergisi” ibaresi eklenerek sorumlu sıfatıyla beyan edilen verginin ödenmesinin KDV indirimi için şart koşulması teklif edilmiştir.
• Mezkûr kanunun 41. Maddesinde vergi kesintisiyle sorumlu tutulan mükelleflerin KDV beyannamelerini, vergilendirme dönemini takip eden ayın 24. günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlü oldukları düzenlenmiştir. İlgili kanun teklifinin 32. Maddesinde sorumlu sıfatıyla beyan edilecek KDV için hazırlanacak olan KDV2 beyannamelerinin takip eden ayın 19. Günü akşamına kadar beyan edilmesi teklif edilmiştir. Mezkûr kanunun 46. Maddesinde düzenlenen ödeme süresinin ise ilgili kanun teklifinin 33. Maddesinde 21. Günü akşamına kadar ilgili KDV’nin ödenmesi şeklinde revize edilmesi teklif edilmiştir.
• Mezkûr kanunun Geçici 29. Maddesinde yap-işletdevret modeli çerçevesinde gerçekleştirilecek projeler, Yüksek Planlama Kurulu tarafından kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen sağlık tesislerine ilişkin projeler, Bakanlık tarafından kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen eğitim öğretim tesislerine ilişkin projelerden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanmış ancak teklif alınmamış olanlar ile 31/12/2023 tarihine kadar ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanacak olanların ihale edilmesi ile görevlendirilen veya projeyi üstlenenlere yatırım döneminde proje kapsamında yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları katma değer vergisinden istisna edilmiştir. İlgili kanun teklifinin 34. Maddesinde bu uygulamanın 31.12.2028’e kadar uzatılması teklif edilmiştir.
• Mezkur kanunun Geçici 32. Maddesinde şehir içi raylı ulaşım sistemleri, metro, tramvay, teleferik, telesiyej ve füniküler ile bunların hatları, istasyonları, yolcu terminalleri ve durakları ve bu iş ve işlemlerle ilgili tesisler ile eklenti veya bütünleyici parçalarının Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları arasında yapılacak devir ve teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir. İlgili kanun teklifinin 35. Maddesinde bu uygulamanın 31.12.2028 tarihine kadar uzatılması teklif edilmiştir.
• Mezkûr kanunun Geçici 33. Maddesinde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 41. maddesi kapsamında taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumuna devir ve teslimi ile bu taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından devir ve teslimi 31/12/2023 tarihine kadar katma değer vergisinden istisna edilmiştir. İlgili kanun teklifinin 36. Maddesinde bu uygulamanın 31.12.2024 tarihine kadar uzatılması teklif edilmiştir.

6. 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu

• 4760 sayılı ÖTV Kanunu’nun 5. maddesinde ÖTV’ye tabi malların ihracat teslimleri, teslimin yurt dışındaki bir müşteriye yapılması ve teslim konusu malın, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkmış olması koşuluyla ÖTV’den istisna tutulmuştur. İlgili Kanun teklifinin 44. Maddesinde serbest bölgeye yapılan ÖTV’ye tabi mal tesliminin ihracat istisnası kapsamında değerlendirilemeyeceği ayrıca hükme bağlanarak uygulamadaki itilafların önüne geçilmesi teklif edilmiştir.
• Mezkur kanunun geçici 6. Maddesine göre 31/12/2023 tarihine kadar kanuna ekli (IV) sayılı listede yer alan 8517.12.00.00.11 G.T.İ.P. numaralı malların karşısında gösterilen orana göre hesaplanan verginin, bu malların her bir adedi için 160 Türk Lirasından az olması halinde, orana göre hesaplanan vergi yerine her bir adet için 160 Türk Lirası vergi alınması hükme bağlanmıştır. İlgili kanun teklifinin 45. Maddesinde ilgili sürenin 31.12.2033 tarihine kadar uzatılması ve ilgili tutarın da her sene VUK kapsamında belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanması teklif edilmiştir.

7. 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/b maddesine göre kanunî ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki şirketlerin sermayesine iştirak eden kurumların iştirak kazançları aşağıdaki şartlar karşılandığı takdirde kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

• İştirak payını elinde tutan şirketin, yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az % 10’una sahip olması.
• Kazancın elde edildiği tarih itibarıyla iştirak payının kesintisiz olarak en az bir yıl süreyle elde tutulması.
• Yurt dışı iştirak kazancının kâr payı dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler dahil iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az % 15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması.
• İştirak kazancının, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi.

İlgili kanun teklifinin 56. Maddesinde bu istisnaya ek olarak yabancı kurumların sermayesine iştirak eden kurumların, iştirak payını elinde tutan şirketin yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az % 50 sine sahip olması ve kazancın elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla, belirtilen diğer şartların sağlanması koşulu aranmaksızın ilgili iştirak kazançlarına %50 oranında kurumlar vergisi istisnası uygulanması teklif edilmiştir.

• Mezkûr kanunun 10/ğ maddesinde Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50’si kurumlar vergisi matrahından indirilmek suretiyle kurumlar vergisi istisnasına tabi tutulmuştur. İlgili kanun teklifinin 57. Maddesinde ilgili istisnanın, kazancın elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar tamamının Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla, %80i şeklinde uygulanması ve böylece bu istisnaya kazancın millileştirilmesi şartı getirilmesi teklif edilmiştir.
• Mezkûr kanunun 32/7. Maddesi uyarınca ihracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi 5 puan indirimli uygulanmaktadır. İlgili kanun teklifinin 60. Maddesiyle aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak imalatçı veya tedarikçi kurumların, dış ticaret sermaye şirketleri veya sektörel dış ticaret şirketleri üzerinden gerçekleştirdikleri ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri kazançların da bu indirim kapsamında değerlendirilmesi teklif edilmiştir.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Vergi kanunlarına ilişkin yukarıda yapılan açıklamalar ve değişikliklerden de anlaşılacağı üzere, Torba Yasa ile vergi kanunlarında önemli değişiklikler yapılmaktadır. Bu önemli değişikliklerin başında belirli koşullarda yurt dışından elde edilen temettülerin %50’sinin gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmesi ile mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi gibi yurt dışına verilen hizmetlerde istisna oranının %80’e çıkarılmış olmasıdır. Diğer vergi konularındaki değişiklikler de önem arz etmektedir. O nedenle, söz konusu değişikliklerin şirketinize veya ilgili kişiye etkilerinin analiz edilmesinde fayda bulunmaktadır.

Bültenimizde yer alan konular ve söz konusu vergisel düzenlemelerin etkilerine ilişkin bizlere her zaman ulaşabilirsiniz.