Türkiye'de 2025'ten İtibaren Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Uygulaması

Düzenlemenin dayanağı, 2 Ağustos 2024 tarihli ve 32620 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kanun)’dur. Kanun’un 36. Maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi başlıklı 32/C Maddesi eklenmiştir.

Hayır. Uygulama için belirli bir süre öngörülmemiştir.

Kurumlar Vergisi mükellefleri kapsamdadır.

Kurumlar Vergisi mükellefi olmayanlar kapsamda değildir.

Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlar vergisi mükellefleri kapsamda değildir.

İlk defa faaliyete başlayan kurumlar, faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca asgari vergi uygulamasına tabi olmayacaktır. Faaliyete başlanılan yıl dahil 3 hesap dönemi için asgari vergi uygulanmayacaktır.

Dolayısıyla, 2025 ve sonraki yıllarda faaliyete başlayan kurumlar için, asgari vergi uygulamasında 3 yıl avantajı olmakla birlikte; 2024 yılında kurulan şirketler için 2025 ve 2026 yıllarında; 2023 yılında kurulan şirketler için ise sadece 2025 yılında asgari kurumlar vergisi uygulanmayacaktır.

Bilindiği üzere, dar mükellef kurumların ülkemizde elde ettikleri kazançları, kazanç türüne göre farklı şekillerde vergilendirilmektedir. Diğer bir ifade ile, bazı kazançların kurumlar vergisi beyanı ile beyan edilmesi gerekirken, bazı kazançlar özel beyanname ile beyan edilmekte, bazı kazançların vergilemesi ise tevkifat yoluyla kaynakta gerçekleşmektedir. Kaynakta vergilenen bu kazançlar için isteyen dar mükellef kurumlar ihtiyari olarak kurumlar vergisi beyannamesi verebilmektedir.

Kısaca, ülkemizde elde ettikleri kazançlarını zorunlu olarak kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan eden dar mükellef kurumlar ile Türkiye’de elde edilen kazançları kaynakta tevkifat yoluyla vergilenmiş olsa da ihtiyari olarak kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan etmeyi tercih eden dar mükellef kurumlar da asgari vergi kapsamındadır.

Özellikle, vergi yükünü üstlenen diğer bir ifade ile Türkiye’de elde ettikleri brüt kazanç üzerinden kaynakta tevkifat yoluyla vergilenen; diğer taraftan net kazançları üzerinden tabi olacakları kurumlar vergisi yükünün çok daha düşük olacağını hesap ederek, ihtiyari olarak kurumlar vergisi beyannamesi vermeyi tercih eden dar mükellef kurumlar için asgari vergi uygulaması 2025 yılı ve sonrasında dikkate alınması gereken bir konudur.

Asgari vergi, hesap dönemi takvim yılı olanlar için 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara; özel hesap dönemine tabi olanlar için ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara uygulanacaktır.

Dolayısıyla, asgari vergi uygulaması hayatımıza ilk defa 2025 yılında elde edilen kazançlara uygulanmak üzere girmektedir.

Evet.

Kurumlar Vergisi beyannamesinde gerek kurumlar vergisi kanunu gerekse diğer kanunlarda yer verilen aşağıdaki istisnalardan faydalanıyorsanız, bu istisnalar asgari kurumlar vergisi matrahı hesabında da istisna olarak dikkate alınmaya devam edecektir. (bir diğer ifade ile bu istisnaların reddi ve asgari vergi uygulamasında vergi matrahına sebep olması söz konusu değildir);

• İştirak kazançları istisnası (KVK- Md. 5/1-a)
• Emisyon primi kazancı istisnası (KVK- Md. 5/1-ç)
• Yatırım fon ve ortaklıklarının kazancı istisnası (taşınmazlardan elde edilen kazançlar hariç) (KVK- Md. 5/1-d)
• Risturn kazanç istisnası (KVK-Md. 5/1-i)
• Sat-kirala-geri al işlemlerine yönelik kazanç istisnası (KVK- Md. 5/1-j)
• Varlık kiralama işlemlerinden elde edilen kazanç istisnası (KVK- Md. 5/1-k)
• Türk uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden sağlanan kazanç istisnası (4490 sayılı Kanun- Md. 12)
• Serbest bölgelerde elde edilen kazanç istisnası (3218 sayılı Kanun geçici Md. 3)
• Teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazanç istisnası (4691 sayılı Kanun geçici Md. 2)

Kurumlar Vergisi beyannamesinde gerek kurumlar vergisi kanunu gerekse diğer kanunlarda yer verilen aşağıdaki indirimlerden faydalanıyorsanız, bu indirimler asgari kurumlar vergisi matrahı hesabında da indirim olarak dikkate alınmaya devam edecektir. (bir diğer ifade ile bu indirimlerin reddi ve asgari vergi uygulamasında vergi matrahına sebep olması söz konusu değildir);

• Girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlarda indirim (KVK- Md.10/1-g)
• Korumalı işyeri indirimi (KVK-Md. 10/1-h)
• Ar-Ge ve tasarım indirimi (5746 sayılı Kanun Md. 3 ve 3/A) (6550 sayılı Kanun geçici Md. 1/c) (KVK- Md. 10/1-a)

Evet. Esas olarak gönüllülük ve sosyal sorumluluk kapsamında şirketlerce yapılan bu harcamaların vergi matrahından indirilememesi harcamalar üzerinde olumsuz bir etki yaratır mı hep birlikte göreceğiz.

Evet.

Vergi yükü minimum %10 olan yurtdışı kaynaklı istisna kazançlar üzerinden asgari vergi hesaplanmayacaktır.

%10 altında vergi yükü taşıyan yurtdışı kaynaklı istisna kazançlar için ise, taşıdığı vergi yüküne isabet eden kazanç kısmı asgari vergi matrahından düşülecektir. Diğer bir ifadeyle, bu kazançlar üzerindeki vergi yükü esas alınarak %10 oranıyla brütleştirilecek ve asgari vergiden istisna edilecek matraha ulaşılacaktır, aşan tutar ise asgari vergiye tabi olacaktır.

Evet. Bu işlemler sonucu kurulan şirketler ilk defa faaliyete başlayan şirket olarak dikkate alınmayacaktır.

Hayır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun Hasılat Esaslı Kazanç Tespiti başlıklı Madde 113’te şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan ve bu faaliyetlerinden kaynaklanan hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla elde eden mükelleflerin talep etmeleri hâlinde söz konusu faaliyetlerinden elde ettikleri gayrisafi hasılatlarının %10’unun bu faaliyetlerine ilişkin vergiye tabi kazanç olarak esas alınacağı düzenlenmiştir.

Uygulama alanı dar olmakla birlikte, söz konusu düzenleme, kurumlar vergisi mükellefleri için de geçerli olup, bu mükellefler için asgari vergi uygulaması söz konusu değildir.

Kurumlar vergisi matrahının doğru hesaplanması amacıyla beyannamenin bu satırlarına yazılan;

• Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile Vergi Usul Kanunu hükümleri arasındaki değerleme farkları
• Örtülü sermaye kabul edilen borçlanmalarda borç alan kurum nezdinde Türk Lirası’nın değer kazanması sonucu oluşan kur farkı gelirleri
• Kıdem tazminatı karşılığı iptali
• Vergi borçlarına mahsup edilen ve gelir olarak dikkate alınan 193 sayılı Kanunun mükerrer 121 inci maddesi kapsamındaki indirim hakkı
• Gibi tutarlar üzerinden asgari kurumlar vergisi hesaplanmayacaktır. Diğer bir ifadeyle, bu tutarlar asgari kurumlar vergisi uygulamasında vergi matrahı oluşturmayacaktır

Evet.

İlgili vergi anlaşması kapsamında Türkiye’nin vergi alma hakkı olmayan kazançlar üzerinden asgari vergi kapsamında da vergi alınmayacaktır.

Yine, vergi anlaşması kapsamında, çifte vergilendirmenin önlenmesi amacıyla kazancın Türkiye’de vergiden istisna edilmiş olması durumunda, bu kazançlar asgari vergiden de istisna olmaya devam edecektir.

Bu kapsamda, mükelleflerin hangi ülkede vergisel açıdan tam mükellef statüsünde oldukları, ilgili vergi anlaşmasından faydalanıp faydalanamayacakları, elde edilen kazançların anlaşmanın hangi maddesinde ve ne şekilde kavrandığı, söz konusu kazanç ile ilgili çifte vergilendirmenin ne şekilde önlendiği ve mükellef belgelendirme ödevlerinin ne zaman ve ne şekilde yerine getirileceği önemli konular arasında olmaya devam edecektir.

Evet.

İlgili anlaşma kapsamında Türkiye’nin vergi alma hakkı olmayan ve/veya Türkiye’de vergiden istisna edilecek kazançlar üzerinden asgari vergi kapsamında da vergi alınmayacaktır.

Bir tarafta, kurumlar Vergisi (ve geçici vergi) Kurumlar Vergisi Kanunu Md. 32 ve Md. 32/A’ya göre süregeldiği şekilde hesaplanacaktır.

Diğer tarafta asgari vergi hesaplanacaktır. Kanunda, hesaplanan kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacağı düzenlenmiştir.

Hesaplamayı aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz;

1. İlgili hesap dönemi sonundaki ticari bilanço kârına veya zararına
2. Kanunen kabul edilmeyen giderler eklenecek
3. Bu tutarın sıfırdan büyük olması halinde yukarıda yer verdiğimiz sadece asgari vergi hesabında istisna ve indirimine izin verilen tutarlar, (varsa) düşülecek
4. Bulunan tutarın %10’u asgari kurumlar vergisi hesaplanacak
5. Aşağıda sayılan indirimli oran teşviklerinden faydalanan kurumlar vergisi mükellefleri, ilgili dönemde alınmayan kurumlar vergisi tutarlarını tespit edecek ve %10 olarak hesaplanan asgari vergiden düşecek;

• Payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurum kazançlarına uygulanan 2 puanlık indirim sebebiyle alınmayan vergi;
• İhracat kazançlarına uygulanan 5 puanlık indirim sebebiyle alınmayan vergi
• Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarına uygulanan 1 puanlık indirim sebebiyle alınmayan vergi
• Asgari Kurumlar Vergisi uygulamasının yürürlüğe girdiği 2/8/2024 tarihinden önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınmış olan teşvik belgelerindeki yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle ilgili hesap döneminde alınmayan vergi

6. Mükelleflerin süregeldiği şekilde hesapladıkları kurumlar vergisi ile yukarıdaki şekilde tespit edilen asgari kurumlar vergisi karşılaştırılacak ve yüksek olan tutar esas alınacaktır

Yukarıda yer verdiğimiz şekilde hesaplanan asgari verginin hesaplanan kurumlar vergisinden yüksek olması durumunda, asgari vergi esas alınacak olup, tevkif suretiyle ödenen vergiler ile ödenen geçici vergiler bu tutardan mahsup edilerek ödenecek asgari vergi tutarına ulaşılacaktır.

Evet.

Hayır.

23 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde, vergi hesabında dikkate alınan geçmiş yıl mali zararlarının asgari kurumlar vergisinden düşülmeyeceği düzenlenmiştir.

Ancak, konuyla ilgili Danıştay 3. Dairesinin 10/02/2025 tarih ve E:2024/5700 sayılı kararıyla söz konusu hükmün yürütmesi durdurulmuştur. Özellikle, geçmiş yıl mali zararları olan mükelleflerin konuyla ilgili gelişmeleri takip etmesi önemlidir. Danıştay VDDK’nın İdare’nin yapacağı itiraza karşı vereceği karar önemlidir.

Mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulduğu dönemlerde, enflasyon sonucu oluşan değerler asgari vergi hesabında dikkate alınacaktır.

İndirimli oran teşviklerinden faydalanan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu hakları genel olarak korunmaya devam edecektir. Şöyle ki, ilgili dönemde alınmayan vergiler hesaplanarak asgari vergi tutarından düşülecektir.

Ancak, yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki indirimli oran uygulaması açısından asgari vergi uygulamasının yürürlüğe girdiği 2/8/2024 kritik bir tarih olarak karşımıza çıkmaktadır. 2/8/2024 tarihinden önce mevcut yatırım teşvik belgelerinde, bu tarihten sonra gerçekleştirilen revizeler sonucundaki yatırım tutarındaki artışlar asgari vergi kapsamında hesaplamaya dahil edilmeyecektir. Ayrıca, 2/8/2024 tarihinden sonra (bu tarih dahil) yeni alınan teşvik belgeleri kapsamında yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle ilgili dönemde alınmayan vergiler de asgari vergi hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.

Evet.

Kurumlar vergisi mükelleflerinin süregelen şekilde (Kurumlar Vergisi Kanunu Md. 32 ve 32/A kapsamında) hesapladıkları kurumlar vergisinin, asgari kurumlar vergisi uygulaması kapsamında belirlenecek matrahın %10’unun altına inmemesi hedeflenmiştir. Esas olarak, asgari vergi uygulaması birçok istisna ve indirimin dikkate alınmayarak vergi matrahının artırılması ve bu şekilde bulunan matrah üzerinden de %10 oranında vergi alınması esasına dayanmaktadır. Bu vesileyle, Mali İdare’nin indirim ve istisnalara yaklaşımını ve hangilerini daha etkin gördüğünün sinyallerini de alabiliyoruz.

Hatırlayacağınız üzere Sütun-2 kapsamında küresel asgari vergi oranı %15 olarak belirlenmiş ve yıllık hasılatı 750mn EUR’yu aşan çok uluslu şirketlerin faaliyette bulundukları her ülke için ülkesel vergi yükü hesaplama esası getirilmişti.

Asgari Vergi düzenlemesinin yer aldığı Kurumlar Vergisi Kanunu 32/C maddesinde %10 olarak belirlenen oranın; Cumhurbaşkanı tarafından sektörler, faaliyet konusu, iş kolları ya da üretim alanları itibarıyla ayrı ayrı ya da birlikte %0 kadar indirilebileceği veya %20’ye kadar artırılabileceği düzenlenmiştir.